Tot het bittere einde

De vraag of Griekenland extra leningen uit het EU-noodfonds moet krijgen, wordt in Europa juist door de meest rechtse politieke partijen (Wilders, Le Pen) met een ferm ‘neen’ beantwoord. Terwijl vooral regeringspartijen de bevolking proberen wijs te maken dat er geen andere mogelijkheid is.

Het is een van de weinige zaken waarbij ik het met politici als Wilders en Le Pen eens ben. Alleen ben ik bang dat zij om populistische redenen geen geld aan de Grieken willen geven. Dat ze denken steun aan PIIGS-landen te kunnen weigeren en er dan zonder crisis mee weg denken te kunnen komen. Die vlieger gaat echter niet op.

De Europese regeringsleiders hebben namelijk 100% gelijk als ze stellen dat de gevolgen enorm zullen zijn. Als we geen steun meer verlenen aan de PIIGS-landen, dan gaan we in een enorme economische crisis terecht komen. Diezelfde regeringsleiders vergeten er alleen even bij te zeggen dat het wél proberen overeind te houden van PIIGS-landen (en dus onze banken en pensioenfondsen), niets anders is dan een steeds groter wordend probleem op de lange baan schuiven. En dat zullen ze blijven doen tot het bittere einde.

Wat dat bittere einde inhoudt? Dat de ECB minstens net zo massaal als de Amerikaanse Federal Reserve de geldpersen aanzet, daarmee hyperinflatie veroorzaakt en zo de waarde van de Euro in versneld tempo uitholt. Voor de Euro, gemiddelde burger betekent dit dat zijn koopkracht ieder jaar een paar procent zal dalen. En dat jaren achtereen.

Voor ons reden te meer om ons geld te beschermen door goud en zilver aan te kopen. Gisteren verscheen trouwens een splinternieuw “Super Rendement Rapport” waar ik zéér verheugd over ben. Want we hebben eindelijk weer eens een goedkoop zilveraandeel gevonden! Zie ook dit artikel.

Nog even terug naar die geldpers. Dat is voor politici en centrale bankiers het laatste ‘redmiddel’ als alle andere middelen zijn uitgeput. En het doel daarvan is simpel. Namelijk de staatsschuld financieren door ieder jaar een paar procent koopkracht van de burger te stelen. Politici pakken problemen nooit frontaal aan. Alleen een échte leider zou dat doen.

Een échte leider zou eerlijk tegen de bevolking zeggen dat een enorme economische crisis onontkoombaar is. En dat we die crisis daarom maar beter direct kunnen laten beginnen, want dan zijn we er ook sneller vanaf. En dat iedere burger er de komende jaren enorm veel pijn van zal lijden, maar dat we na een paar jaar wél weer een gezonde economische basis zullen hebben, van waaruit een gezonde economie kan worden opgebouwd.

We zien echter overal indicaties dat de Europese bevolking niet bereid is tot het lijden van economische pijn. En dus dat een échte leider binnen een maand massa’s volk voor zijn deur zou hebben staan, die ook massaal in staking zouden gaan. En als je een bevolking hebt die geen economische pijn wil lijden, krijg je automatisch politieke leiders die geen leiders zijn. Het is daarom onontkoombaar dat uiteindelijk de geldpersen massaal gaan worden aangezet. En dat we de enorme schulden gaan betalen door middel van een jarenlang, gestaag verlies aan koopkracht.

Behalve uiteraard als de Euro/EU straks uit elkaar valt door ruzie in de tent. In dat geval krijgen we toch die enorme crisis.

 

Deel dit artikel per mail of via uw sociale media:

Het jaar van de woede

“Niemand hoeft mij te vertellen hoe complex de oplossing van dit probleem is. Terwijl het op zich allemaal niet zo moeilijk is.” Deze onnavolgbare uitspraak komt van Johan Cruijff, sprekend over de problemen bij voetbalclub Ajax. Heerlijke contradictie, en tegelijk geniaal omdat er geen speld tussen te krijgen is. Cruijff’s filosofie: Complexe problemen dienen juist simpel te worden opgelost.

De huidige economische situatie kan je ook complex noemen. Maar de oplossingen zijn simpel. Ierland, Griekenland en Portugal zijn failliet. Net als de Verenigde Staten. Het is voor deze landen een kwestie van eerlijk de situatie onder ogen zien en bekend maken dat je niet langer aan je verplichtingen kunt voldoen. Moeilijk, maar tegelijk heel simpel. Simpel, maar politici zullen dit pas doen nadat alle andere “oplossingen” geen oplossing zijn gebleken en ze écht geen andere kant meer op kunnen.

Overheden kunnen geen banken redden. En moeten ook niet pretenderen dat ze spaartegoeden van burgers kunnen garanderen. Overheden zijn niet eens volwassen genoeg om hun eigen financiële huishouding op orde te houden. Als een bank dus failliet gaat, dan moeten we dat als feit aanvaarden. Geen reddende engelen. Net zoals die er bij een andere onderneming ook niet zijn.

De korte termijn gevolgen van alleen al deze twee simpele stellingen zijn dramatisch. Maar westerse banken en overheidsinstanties hebben de afgelopen 15 jaar dan ook keihard hun best gedaan om ervoor te zorgen dat er nu sprake is van een dramatische situatie. Ze zijn echter de enige oplossing voor gezondheid op de langere termijn. Oplossingen zonder enorme pijn zijn helaas uitverkocht.

Eerst belastinggeld gebruiken om banken te redden, en dan keihard bezuinigen is een ideaal recept om burgers in opstand te laten komen. In 2011 zullen bezuinigingen voor het eerst goed voelbaar zijn én zullen de prijzen van vooral voedsel en energie fors stijgen. De arbeiders- en middenklasse gaan hierdoor worden “gesandwicht”. Wij hebben een sterk vermoeden dat de stakingen die we afgelopen maanden al in diverse EU-landen zagen, slechts een begin zijn. 2011 wordt het jaar van de woede. Woede van burgers, gericht op vooral politici en bankiers. In alle westerse landen.

Wij zijn als burgers pessimistisch over 2011, terwijl we als beleggers juist zeer optimistisch zijn. Het wordt echter wél heel belangrijk om de ontwikkelingen goed te blijven volgen, en daarbij ook de strapatsen van de heren politici en centrale bankiers.

 

Deel dit artikel per mail of via uw sociale media:

Waarom de Euro gedoemd is (2)

Ik heb vorige week enkele zeer interessante analyses gelezen, waaronder een uitgebreide uitleg over waarom de Euro bijna gedoemd is om op termijn uit elkaar te spatten. Ik vind dit zodanig belangrijk, dat ik u deze uitleg absoluut wil meegeven. Ik heb het zo duidelijk en leesbaar mogelijk proberen op te schrijven, maar het kan toch zijn dat u misschien af en toe even moet doorbijten.

Deze week deel 2:

Spanje is de klos, en de Euro zal volgen
Vorige week gaf ik u op basis van een simpele economische waarheid aan waarom de Spaanse economie (en daarbij ook die van de andere PIIGS-landen) in een onmogelijke situatie zit.
(
lees het artikel hier nog een keer)
De conclusie van deze analyse is simpel: als de Spaanse overheid fors gaat bezuinigen, dan zal er hoogstwaarschijnlijk een recessie komen. Daardoor zullen belastinginkomsten dalen, waardoor het nog langer duurt voordat het begrotingstekort onder controle zal zijn. Blijven ze evenveel geld uitgeven, dan zullen ze geen geld meer kunnen lenen op de kapitaalmarkten. Een onmogelijke situatie.

Enorme bedragen
De landen aan de Middellandse zee zitten in deze situatie, maar dat betekent niet dat het probleem niet op ons kan overslaan. In ons gratis rapport “Wees voorbereid en heb een plan” geven we al aan hoeveel geld alleen al de Duitse banken aan de PIIGS landen hebben geleend middels staatsobligaties. Maar liefst 586 miljard euro! Franse banken maar liefst 911 miljard euro, en Engelse banken hebben 398 miljard aan de PIIGS landen uitgeleend.

Verplichte solidariteit
Voor een deel geldt dat bijvoorbeeld de Duitse overheid bijna verplicht is om solidair te zijn met de PIIGS landen. Voor een ander deel geldt echter dat veel Duitse burgers meer dan genoeg hebben van het steunen van landen die er een potje van hebben gemaakt. Een Duitse lezer van de Financial Times schrijft bijvoorbeeld in een ingezonden brief dat veel Duitsers er meer dan genoeg van hebben dat ze in een muntunie zitten met een land als Griekenland, waar ambtenaren massaal staken omdat ze niet meer op 50-jarige leeftijd met pensioen kunnen, of met Frankrijk waar algemene stakingen uitbreken omdat de minimum pensioenleeftijd wordt opgetrokken van 60 naar 62 jaar. Veel Duitse burgers willen de D-mark terug en zien daarbij Zwitserland als voorbeeld van een land dat haar eigen, ijzersterke munt heeft, en daarbij een sterke export sector.

Afschaffing van de Euro?
De vraag is dus wat er straks zal gebeuren als de problemen in de PIIGS landen onoverkomelijk blijken. Aan de ene kant zullen deze landen zelf liever hun eigen munt hebben omdat ze dan kunnen devalueren om de export een duw in de rug te geven. Aan de andere kant zullen de noordelijk gelegen landen geen zin hebben om het zuiden te steunen. Beide zaken pleiten voor afschaffing van de Euro. Alleen lopen de banken in die situatie enorme risico’s die uiteindelijk weer op het bord van de belastingbetaler zullen komen.

Keuze uit twee kwaden
Het zal in ieder geval heet worden onder de voeten van politici. En als dat gebeurt, kan je de raarste dingen verwachten. En kan de Euro zomaar uit elkaar spatten. Als de politici het hoofd koel houden en de Euro blijft bestaan, dan zullen ze geen andere uitweg zien dan de zuidelijke EU-landen financieel te steunen, en als gevolg daarvan de drukpersen volop te laten draaien. Welke van deze twee scenario’s we ook gaan krijgen, we gaan daar als burgers heel veel last van hebben.

 

Deel dit artikel per mail of via uw sociale media:

Tijdelijke rust op Europese obligatiemarkten

Het is even rustig op de Europese obligatiemarkten. Italie en Portugal konden deze week probleemloos geld lenen op de kapitaalmarkten. Leningen met een looptijd tot zelfs 30 jaar. Zelfs Griekenland haalde 1,6 miljard op, al was dat alleen kortlopend schuldpapier. Je vraagt je af wie het in zijn hoofd haalt om zijn geld voor een zo lange periode uit te lenen aan een insolvabele staat. Het antwoord daarop is deels te vinden in mijn artikel van vorige week over de wereldwijde pot met geld (zie hier). Er is gewoonweg teveel geld dat een bestemming zoekt.

Daarnaast geldt dat die obligaties vrij verhandelbaar zijn. De institutionele beleggers hebben op deze leningen ingeschreven in de verwachting dat alles nu een tijd lang rustig blijft, en hebben zeer waarschijnlijk een stop-loss onder deze leningen zitten. Dat gaat uiteraard goed, zolang maar niet teveel stop-losses van teveel institutionele beleggers tegelijk worden geraakt. Want zodra dat gebeurt, zal er paniek op de obligatiemarkten zijn.

De hierboven beschreven situatie heeft ook het zelfvertrouwen van de Europese Centrale Bank hernieuwd, want die verklaarde gisteren dat ze de kans op een nieuwe recessie volledig uitsluiten. Dat is nogal een uitspraak van een instituut dat niet bepaald heeft bewezen een uitblinker te zijn in het doen van voorspellingen. Ik kan deze uitspraak dan ook niet anders zien dan als een tactische zet om de rust op de obligatiemarkten zo lang mogelijk te laten aanhouden.

 

Deel dit artikel per mail of via uw sociale media:

Wat is er nu eigenlijk helemaal veranderd?

Dat is wat je je gaat afvragen als je bekijkt hoe nerveus de beurzen in minder dan een week tijd zijn geworden. Dat allemaal om Griekenland dat 1,5% van de Euro-economie vertegenwoordigt en bijna 0% van de wereldeconomie? En waarvan al vanaf januari bekend is dat het daar scheef zit? Hoe kan het dan dat de beurzen daar een maand geleden niet nerveus van werden?

Ik heb afgelopen week veel leeswerk gedaan en kwam tot verschillende conclusies die nu eigenlijk tegelijk aan het samenvallen zijn (zie ook andere artikelen op deze site). Wat er nu met de Euro aan het gebeuren is, zie ik als niet veel anders dan pure marktmanipulatie waarbij wordt gepoogd om nervositeit te veroorzaken over de Euro. Vier maanden geleden maakte niemand zich nog zorgen over Griekenland of de Euro en stond de EUR/USD boven de 1,50.

Logica maakt plaats voor emotie
Nu wordt de markt nerveus over Spanje en Portugal, terwijl hun situatie objectief gezien véél minder zorgwekkend is dan de Griekse. Daarbij geldt dat de afgelopen vier maanden nauwelijks iets is veranderd in de financiële situatie van deze landen. Over de Verenigde Staten en Groot-Brittannië lijkt nu even niemand zich zorgen te maken. Iedereen vlucht zelfs in die “veilige” dollar. Hoe kan het dat de markten ogenschijnlijk zo nerveus worden van Spanje en Portugal, terwijl de VS en het VK er financieel een stuk beroerder voor staat? Waarom lijkt niemand zich zorgen te maken over de VS? Alleen maar omdat de Fed onbeperkt geld aan het bijdrukken is?

De Britten gaan over 2010 een begrotingstekort hebben van maar liefst 12%. Als de Grieken die bezuiningsmaatregelen daadwerkelijk doorvoeren, zijn de Britten straks met afstand het slechtst presterende land van Europa. Hoe kan het dat niemand zich daar druk om maakt? Het antwoord is simpelweg dat logica even opzij is gezet en plaats heeft gemaakt voor emotie en manipulatie.

 

Deel dit artikel per mail of via uw sociale media:

Een staatsschuldexplosie is onvermijdelijk

Deze week lag Griekenland weer een dag plat. Stakingen, optochten en rellen. De Griekse burgers begrijpen verstandelijk wel dat de overheid een financieel probleem heeft, maar vinden het oneerlijk dat ze daarvoor zelf moeten inleveren. Men geeft de regering en/of de financiële markten de schuld. Een typisch westers probleem. Het is absoluut noodzakelijk dat de tering naar de nering wordt gezet en dat daarvoor offers moeten worden gebracht, maar iedereen vindt dat een ander die offers moet brengen. Conclusie: het blijkt onmogelijk om de krachten te vereningen, hoe penibel een financiële situatie ook is.

Er is maar één economisch verantwoorde uitweg…
Zoals ik al vaker heb geschreven, staat de situatie in Griekenland niet op zichzelf. Overal in de westerse ontwikkelde landen is de staatsschuld fors aan het stijgen. En uiteindelijk geldt maar één ding: het moet uit de lengte of uit de breedte, maar je kunt op termijn niet continue meer geld uitgeven dan er binnenkomt. Die simpele regel wordt massaal met voeten getreden en er is maar één uitweg. Die uitweg is rigoureus bezuinigen. Probleem met die uitweg is dat dit de komende jaren enorme economische pijn met zich mee zou brengen die enorm veel burgers hard en rechtstreeks zou raken. Politiek onaanvaardbaar dus.

En maar één politiek verantwoorde uitweg.
De westerse consument is zeer wantrouwend (en geef hem eens ongelijk) en houdt zijn hand op de knip. Daarnaast zijn de mogelijkheden tot meer exporteren zeer beperkt, want al die andere westerse landen zitten in hetzelfde schuitje en zullen niet meer gaan importeren. Zolang de westerse consument zijn hand op de knip blijft houden, blijft er nog maar één middel om de economie aan de gang te houden: overheidsstimulering. Precies het middel dat leidt tot geld drukken en een fors stijgende staatsschuld. Zaken die op termijn als een boemerang terug in het gezicht komen, want uiteindelijk zal er alleen maar harder moeten worden bezuinigd.

Forse crisis is het onvermijdelijke resultaat
En op het moment dat er dan hard zal moeten worden bezuinigd (zoals nu bij de Grieken), is de gemiddelde burger al zodanig boos en wantrouwend, dat het onmogelijk zal zijn om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen. Een nieuwe economische crisis in het westen is vroeg of laat onvermijdelijk. En die crisis zal fors zijn. Vervelend, maar het is niet anders. Voor ons beleggers is het echter belangrijk om dit te beseffen. Zo kunnen we daar rekening mee houden en kunnen we vooral goed letten op hoe de huidige voortekenen zich zullen ontwikkelen.

 

Deel dit artikel per mail of via uw sociale media:

De schuldigen onschuldig

De problemen in Griekenland blijven hoog op de agenda staan. Deze week kondigde de Griekse premier Papandreou maatregelen aan die het begrotingstekort met 5 miljard euro moeten doen slinken. Het btw-tarief omhoog, hogere accijns op tabak, alcohol en brandstoffen en bezuinigingen op ambtenarensalarissen. Met uiteraard als direct gevolg dat het land vandaag weer plat ligt.

Gisteren heeft Griekenland dan wel een succesvolle uitgifte gedaan van een 10-jarige 6,25% obligatielening van 5 miljard euro. Er was meer dan genoeg belangstelling, want er waren voor 15 miljard euro aan aanvragen.

Veel politici zijn vooral boos op de hedge funds. Zij zouden door het massaal aankopen van credit default swaps (CDS) de prijzen van die dingen omhoog hebben gejaagd, daardoor de obligatiekoersen omlaag, en automatisch de rente op obligaties omhoog.

Hedge funds hebben de Grieken juist geholpen
Gek genoeg is de waarheid precies omgekeerd. Hedge funds hebben inderdaad op grote schaal deze CDS gekocht, maar ze hebben dat bijna een jaar geleden gedaan, toen nog geen mens zich druk maakte om de Grieken.
Ze kochten die dingen voor een schijntje en hielden ze rustig vast. Niemand die daar last van had. Dit omdat ze van mening waren dat de Griekse overheidsfinanciën vroeg of laat tot problemen zou leiden. Zouden ze gelijk krijgen, dan konden ze hun CDS weer tegen een mooie winst verkopen óf konden ze Griekse obligaties aankopen tegen een prachtige rente.

U zult begrijpen dat deze hedge funds de afgelopen weken juist het omgekeerde hebben gedaan van waar ze van worden beschuldigd. Ze hebben winst genomen en hun CDS dus juist verkocht. Hadden ze dat niet gedaan, of hadden ze die dingen helemaal nooit in hun bezit gehad, dan zou de koers van de CDS op Griekse staatsobligaties waarschijnlijk nog veel hoger zijn gestegen, zou de heisa nog groter zijn en zou geld lenen voor de Grieken nog veel duurder zijn. Hoewel onbewust, hebben de hedge funds de Grieken juist geholpen.

Wie hebben die CDS dan zo massaal gekocht?
Er zullen best ook een aantal speculanten zijn die ze hebben aangekocht, maar voor het grootste deel zijn het banken. Verschillende, vooral Duitse en Franse, banken hebben voor vele miljarden geleend aan de Grieken en werden bang dat ze hun geld niet meer terug zouden zien. Zij hebben massaal die CDS gekocht om hun mogelijke verliezen op deze leningen af te dekken met winst op CDS.

Per saldo heeft de markt dus goed gefunctioneerd en is er maar één schuldige aan te wijzen voor dit Griekse drama. De Grieken zelf.
Resteert nog de prangende vraag: van welk land zouden de hedge funds nu de meeste CDS in bezit hebben?

 

Deel dit artikel per mail of via uw sociale media: