Wij krijgen soms van lezers het verwijt dat we te optimistisch zijn. Wij zijn rasoptimisten en ik zal u precies vertellen waarom. Maar eerst vooral voor de vele nieuwe lezers een kleine bekentenis.
Ook wij werden verrast door hoe diep deze financiële en economische crisis is. Ook wij hebben in 2007 aandelen geselecteerd, waarvan we nu denken: “hadden we maar….”. In zo’n situatie kan je twee dingen doen. Je kunt in de slachtofferrol blijven hangen, of je kunt actie ondernemen. En met actie ondernemen bedoel ik: kennis verzamelen. Vragen stellen als: waarom hebben we dit niet zien aankomen? Hoe kunnen we in de toekomst beter tegen dit soort zaken bewapend zijn?
Misleidende balanscijfers
Het antwoord daarop is eigenlijk heel eenvoudig. Allereerst hebben we aandelen geselecteerd op basis van balanscijfers die achteraf misleidend bleken te zijn. Daar is niets aan te doen, want als je balanscijfers vooraf niet vertrouwt, kom je nooit tot het selecteren van een aandeel. Dat is een conclusie waar geen speld tussen is te krijgen, maar die tegelijk te gemakkelijk is. Want deze crisis heeft ons geleerd dat je verder moet kijken…
Automatisch vertrouwen in “het systeem”
Wat wij verder hebben geleeerd is dat we eigenlijk zijn opgegroeid met een bepaald automatisch vertrouwen in “het systeem”.
Enkele voorbeelden: als u enkele jaren geleden aan Nout Wellink dacht, dan was u misschien ook van mening dat hij een zeer intelligente, betrouwbare indruk maakte. Hij wordt zelfs nu door pers en het grote publiek nog steeds zeer serieus genomen. Duisenberg werd als een grootheid beschouwd, maar in zijn periode werd overduidelijk de kiem gelegd voor de huidige crisis. En trouwens, die Nederlandsche Bank, die Belgische Nationale Bank en de ECB hebben toch grote kantoorgebouwen, helemaal vól met mensen? Die mensen zullen toch wel gewoon hun werk doen? Ze zullen toch niet een hele dag nutteloze e-mails naar elkaar sturen?
Zo’n man zal toch niet zómaar die baan hebben gekregen?
Ook een minister van Financiën wordt automatisch serieus genomen, want zo’n man zal toch niet zomaar op zo’n post terecht komen? Geithner stond in zijn vorige functies echter wel aan de basis van de huidige ellende, en doet ook nu hard zijn best om er een puinhoop van te maken. Greenspan was het orakel van Oregon, die op handen werd gedragen. Als hij sprak, luisterde iedereen met ingehouden adem. Hij is nummer één veroorzaker van deze crisis. Zijn opvolger Bernanke is hard bezig om ervoor te zorgen dat deze crisis zo lang mogelijk zal duren.
De Rabobank (een op het oog solide bank) schermt ook nu nog met het feit dat het een triple-A bank is. Dit omdat het publiek nog steeds automatisch vertrouwt op het oordeel van een rating agency. “Zo’n triple-A zullen ze toch wel niet zómaar krijgen?”, hoor je de meeste mensen denken. Ook wij vertrouwden automatisch op de cijfers die dit soort rating agencies gaven, net als vele directies van Europese banken deden, toen ze in de beruchte “mortgage backed securities” investeerden. We hebben het zo van jongs af aan geleerd en het werkte altijd. We wisten niet beter. Met de nadruk op wisten, want het voordeel is dat we nu wél beter weten.
Automatisch vertrouwen in logica
Daar komt bij dat wij, net als u en de meeste anderen, logisch denkende mensen zijn. We zijn er hierbij te automatisch vanuit gegaan dat overal in de Westerse wereld een zekere logica geldt. Je gaat er bijvoorbeeld automatisch vanuit dat iemand geen hypotheek krijgt als hij niet eens een baan heeft. Of dat het onmogelijk is dat iemand bij het aanvragen van een hypotheek niet eens een salarisstrook hoeft te laten zien. Of dat als wij nuchter mensen met boerenverstand iets de logica zelf vinden, dat een minister of centrale bankier dat al helemáál vindt.
De grote les (die wij nu ook toepassen)
De allergrootste lessen die we hebben geleerd zijn dan ook dat we overheidsfunctionarissen als politici, centrale bankiers, etc. vooral nooit serieus moeten nemen. Dat we deze mensen zéér kritisch moeten beoordelen op wat ze daadwerkelijk dóen, en dus vooral niet op hun woorden. Dat we ze vooral niet moeten vertrouwen. Dat ze vaak niet eens worden gehinderd door enige kennis van zaken. Dat het eigenlijk grotendeels een stel idioten zijn.
Tweede grote les is dat we nooit meer zaken automatisch mogen aannemen omdat het de logica zelf is. Logica wordt te vaak met voeten getreden. Zie ook de banken die worden gered, de enorme hoeveelheden geld die in de economie worden gepompt. Als je naar politici en centrale bankiers luistert, dan “is het allemaal logisch en dringend nodig”. Het tegenovergestelde is waar. Het is niet logisch, en al helemaal niet dringend nodig. Het is economische waanzin en het is immoreel. Logisch en dringend nodig is dat ze hun handen thuis houden, de markt haar werk laat doen, de rol van de overheid fors terug dringen en belastingen fors verlagen.
Pessimisme dat leidt tot optimisme
Geen erg positief beeld, dat we hier schetsen. Ik geef het gelijk toe. Het valt in deze tijden ook niet mee om idealist te zijn. Wij zijn dat absoluut niet. We zien wat ze doen en we vermoeden dat we jaren van hoge inflatie tegemoet gaan. De lessen uit het verleden zorgen ervoor dat we nu gewapend zijn.
Allereerst met het besef dat in tijden van recessie fortuinen zijn verdiend door mensen die de juiste strategie hadden. Mensen die niet geloofden in de optimistische prietpraat van media en politici, maar die goed uit hun ogen keken, feiten koel analyseerden, en die vooral hun eigen koers vaarden.
Wij behoren nu tot deze mensen. We weten wat er op ons af kan komen. We weten ook wat te doen áls zaken op ons afkomen. We zijn klaar voor iedere situatie. Dat stemt ons optimistisch.
We houden er rekening mee dat de bodem is bereikt, maar weten dat de kans groot is dat de beurs straks opnieuw de dieperik in gaat. Als dat gebeurt, dan weten we zowel met TopAandelen, MaandagTrader én WoensdagTrader precies wat we op welk moment gaan doen.
