We spreken over inflatie als prijzen stijgen en van deflatie als prijzen dalen. Dat is per definitie al onjuist. Van inflatie spreken we als de hoeveelheid geld in omloop stijgt. Van deflatie als de hoeveelheid geld in omloop daalt. Prijsstijgingen en -dalingen zijn slechts een gevolg daarvan. Het is uiteraard niet onze bedoeling om principieel te gaan doen, maar het is wel belangrijk om bovenstaand in het achterhoofd te houden. Hieronder misbruiken we de termen inflatie en deflatie voor het gemak even op dezelfde manier als overal ter wereld in de media gebeurt.
Waarom inflatie slecht is
Als je salaris gelijk blijft en prijzen stijgen, dan kan je minder kopen en wordt je per saldo armer. Het is dan ook best leuk dat die centrale bankier 2% inflatie willen, maar als vervolgens jouw baas besluit om de salarissen dit jaar niet te verhogen, dan heb je volgend jaar effectief 2% lager inkomen. Ik weet niet hoe u het ziet, maar ik zou veel liever helemaal geen prijsstijgingen zien. En als er straks net als in de jaren ’70 een procentje of tien inflatie is, dan wil ik wel eens zien of je baas je salaris met 10% verhoogt.
Voor deflatie geldt het omgekeerde
Deflatie betekent in de volksmond dus dalende prijzen. Wie kan daar nu tegen zijn? Als er volgend jaar 2% deflatie is, dan zou je baas je salaris al met 2% moeten verlagen, wil je volgend jaar evenveel te besteden hebben. Dit gebeurt echter niet, zodat je koopkracht er alleen maar op vooruit gaat.
Het argument voor “deflatie is een ramp”
Het enige wat economen je vertellen is dat deflatie ervoor zorgt dat mensen verwachten dat prijzen verder zullen dalen en dus hun aankopen zullen uitstellen, waardoor consumentenbestedingen fors zullen dalen en de economie in een langdurige recessie zal belanden. Kijk maar naar Japan, krijg je vervolgens als toegift mee om het er nog eens goed in te wrijven.
De i-pad als voorbeeld
Het punt is echter dat mensen hun aankopen helemaal niet uitstellen. Ten eerste geldt voor heel veel uitgaven dat je die niet kúnt uitstellen. En ten tweede geldt dat mensen zelfs van producten waarvan ze 100% zeker weten dat ze in de toekomst fors goedkoper worden, toch direct kopen. Neem nu de i-pad van Apple. Dit ding is net uitgekomen en er is een ware rush op. We weten echter nu al zeker dat het ding over twee jaar ongeveer de helft goedkoper gaat zijn én beter zal functioneren én meer functies zal hebben. Dat zijn maar liefst drie dwingende redenen om de aankoop van een i-pad vooral uit te stellen. En tóch zijn die dingen niet aan te slepen! Naast de i-pad kunnen we hele lijsten maken van producten die jaren achtereen fors in prijs zijn gedaald, van flatscreen televisies tot laptops, van mobiele telefoons tot gps kastjes.
Bij algemene deflatie geldt ten eerste dat het over een prijsdaling van hooguit enkele procenten gaat en ten tweede dat je absoluut niet kunt weten of die prijsdaling volgend jaar door zal zetten. Hoe kan iemand dan nog met droge ogen beweren dat deflatie ervoor zorgt dat mensen hun aankopen zullen uitstellen?
De zaken omgedraaid
Voor wat betreft Japan worden de zaken altijd zodanig voorgesteld alsof de economische problemen het gevolg van deflatie zijn. Het is echter andersom. Deflatie is het gevolg van de specifieke economische problemen in Japan. Die problemen zijn weer het gevolg zijn van een specifiek Japanse oorzaak en specifieke Japanse blunders die gemaakt zijn na het barsten van de bubbel in 1990. Zouden prijzen de afgelopen jaren zijn gestegen, dan zou de Japanse consument er alleen maar slechter aan toe zijn. Voor de Japanse burger is deflatie dan ook een geluk bij een ongeluk. Het verwijzen naar Japan als spookscenario is dan ook absolute nonsens.
Helaas voor ons allemaal verwachten wij de komende jaren geen dalende, maar juist stijgende prijzen. Vervelend, want ik zou deflatie van harte verwelkomen!