In Nederland hebben de heren politici de afgelopen weken weer feilloos aangetoond wat een ongekend gebrek aan kwaliteit er in Den Haag rondloopt, met als gevolg dat de Nederlandse regering inmiddels gevallen is. En dát over iets wat twee jaar geleden duidelijk is afgesproken, en waar op dit moment dus geen enkele discussie over zou mogen zijn. Alleen politici krijgen het voor elkaar om redenen te bedenken waarom eerder gemaakte afspraken nu toch niet hoeven te worden nagekomen (hiermee wil ik overigens geen partij kiezen, want ze hebben wat mij betreft allemaal evenveel schuld aan deze situatie). En dus om iets wat in de kern zeer eenvoudig is, toch weer ingewikkeld te maken.

Dit allemaal terwijl er een economische en vooral een budgettaire crisis (die andere puinhoop die ze hebben gecreëerd, zie dit artikel) heerst. Ondernemers schreeuwen dan ook om het hardst dat het land stabiliteit nodig heeft, maar de heren politici kunnen ze niet verstaan. Ze hebben het te druk met ruzie maken.

Citaat van 240 jaar oud
Ik moest deze week denken aan een citaat uit 1770 van de Schotse advocaat en schrijver Alexander Fraser Tytler, dat ik toevallig vorige week in een publicatie las. Dat citaat luidt als volgt:

“Een democratie is per definitie tijdelijk van aard. Het kan simpelweg niet bestaan als een permanente regeringsvorm. Een democratie blijft bestaan totdat de kiezers ontdekken dat ze voor genereuze giften uit de schatkist aan hen zelf kunnen stemmen. Vanaf dat moment kiest de meerderheid van de kiezers voor de kandidaten die ze het meeste geld uit de schatkist belooft, met als resultaat dat iedere democratie uiteindelijk in elkaar klapt als gevolg van een gebrek aan fiscale discipline.”

In dit citaat wordt geschreven over fiscale discipline, maar dat kan je ook vertalen naar discipline in het algemeen. Het gebrek aan discipline heeft als oorzaak dat er een gebrek aan kwaliteit is bij politici. Iets wat je die mensen zelf trouwens niet kwalijk nemen. Dat gebrek aan kwaliteit sluipt dus langzaam het systeem binnen als het te lang goed gaat en langzamerhand steeds meer mensen volgens hun eigen portemonnee gaan stemmen.

Het gaat al te lang goed
In Europa gaat het al goed sinds 1945 en dat is een historisch record. De vraag die bij mij bovenkomt is dan ook: “wanneer komt het eerstvolgende moment dat het weer eens écht mis gaat?”. Niemand die dat precies weet. Historisch gezien moet het echter een keer misgaan, want de menselijke aard verandert door de eeuwen heen geen millimeter. Tot dat moment zal de kwaliteit van politici, en dus de kwaliteit van het bestuur van westerse democratieën er alleen maar slechter op worden.

Dit uiteraard omdat écht goede mensen vooral inhoudelijk willen werken, buiten Den Haag véél meer geld kunnen verdienen, véél meer bevrediging uit hun werk kunnen halen en al helemaal geen zin hebben om zich te storten in dagelijks politiek gekonkel dat nergens over gaat.

Een voor ons beleggers belangrijke constatering
Geen gezellige constatering, maar wel een constatering die voor ons beleggers belangrijk is. Want de volgende redenering geeft ons een simpel stuk houvast en richting.

Hoe langer het in een land goed gaat, hoe slechter de kwaliteit van bestuurders.
Hoe korter het in een land goed gaat, hoe beter de kwaliteit van bestuurders.

Om u een voorbeeld te geven: In China gaat het nog maar een jaar of dertig goed en zit de pijn, ellende en armoede van de jaren ’70 nog veel verser in het nationale geheugen dan dat dit bij ons het geval is met de Tweede Wereldoorlog. De “drive” is daar veel groter. In China zal uiteraard hetzelfde gebeuren als bij ons in het westen. Over een jaar of 30 zal het daar te lang goed zijn gegaan en zullen ook de Chinezen steeds meer te lijden krijgen van slecht bestuur. Maar dat geeft ons beleggers nog wél een jaar of 25 om volop van de groeiende Aziatische economische dominantie te profiteren…