Vorige week ontving ik een mail van een redacteur van een communistisch magazine. Hij had ons rapport “Wees voorbereid en heb een plan” gelezen en vroeg of hij delen ervan mocht publiceren in zijn blad. Hij schreef dat hij zich volledig in onze analyse van de huidige situatie kon vinden én dat hij zich ook kon vinden in de manier waarop je daar als burger mee omgaat. Alleen wist hij wel zeker dat onze analyse over hoe deze crisis als geheel zou moeten worden opgelost, compleet anders zou zijn dan de zijne. Hij legt de schuld van de huidige crisis uiteraard bij een teveel aan kapitalisme.

Analyseren en op de situatie inspelen
De insteek van deze nieuwsbrief en van onze beleggingsservices is om te analyseren hoe de wereld er economisch uitziet en daar zo goed mogelijk op in te spelen. Precies zoals we in het rapport “Wees voorbereid en heb een plan!” doen. Het is niet onze bedoeling om onze mening aan anderen op te dringen of in discussie te gaan over “hoe de wereld eruit zou moeten zien”.

Het valt ons echter wel op dat veel mensen (waaronder veel “specialisten”) de huidige economische crisis wijten aan teveel kapitalisme, of zelfs zien als het definitieve falen van kapitalisme. En dat ze dit doen terwijl ze ofwel de geschiedenis niet kennen, ofwel een paar elementaire gebeurtenissen en feiten over het hoofd zien. Enkele van die zaken wil ik hier graag even onder elkaar zetten:

1. De redding van hedge fonds Long Term Capital Management in 1998 legde de eerste kiem voor de huidige crisis. In plaats van dat deelnemende banken een forse tik op de neus kregen, kregen de CEOs de impliciete boodschap dat Greenspan ze altijd zou redden. De geboorte van de term “too big to fail” was een feit, waardoor CEOs zich massaal op korte termijn winsten konden fixeren en de lange termijn konden negeren.
   Van kapitalisme is alleen sprake als bedrijven die falen ook daadwerkelijk failliet gaan.
   
   
2. In 2002/3 verlaagde Greenspan de rente naar het toen historisch lage niveau van 1%. Hiermee nodigde hij alle consumenten uit om massaal geld te lenen voor consumptie. Zou de markt de rente hebben bepaald, dan zou die nooit zover zijn gedaald en zou er nooit een zo massale vraag naar die verpakte hypotheken zijn ontstaan.
   Van kapitalisme is alleen sprake als de hoogte van de rente wordt bepaald door vraag en aanbod.
   
   
3. De kredietcrisis (en veel andere crises) vindt zijn oorsprong in de financiele sector. Vreemd genoeg is geen enkele bedrijfstak zo sterk gereguleerd als juist de financiele. In de meeste andere, niet sterk gereguleerde sectoren doet de markt uitstekend zijn werk en komen dit soort excessen niet voor.
   Hoe kan het dat juist in de bedrijfstak waar de overheid zich het meeste mee bemoeit, altijd de grootste problemen zijn?
   
   
4. Grote, beursgenoteerde bedrijven worden helemaal niet gerund door ondernemers. Ze worden gerund door mensen die voor een fors salaris op de loonlijst staan. Die nooit ondernemer zijn geweest. Mensen die totaal geen risico lopen als het mis gaat met het bedrijf. Die het zich kunnen veroorloven om zich alleen over de korte termijn zorgen te maken. Die met een vorstelijke premie vertrekken na jaren van wanbeleid. De aandeelhouders zijn eigenaar en lopen financieel risico, maar die hebben juist nauwelijks iets te vertellen.
   Het kenmerk van kapitalisme is dat mensen hun eigen kapitaal inzetten om een onderneming op te bouwen met als doel daar winst mee te behalen.
   

Ik noem hier vier punten, maar ik kan nog wel een tijdje doorgaan met feiten neerpennen van dit soort feiten. U mag uiteraard uw eigen conclusie trekken. Teveel kapitalisme, of juist te weinig?