Dinsdag vertelde ik u in dit artikel over Jim Rickard’s poging om te voorspellen welke sneeuwvlok straks de onvermijdelijke lawine gaat veroorzaken.

Toevallig ben ik op dit moment ook zijn boek getiteld The Death of Money aan het lezen. In het hoofdstuk over staatsschuld vertelt hij wanneer het voor de overheid van een land een goed idee is om geld te lenen, dus schuld te maken.

Drie voorwaarden
Want uiteraard hoort het zo te zijn dat een overheid voor wat betreft haar jaarlijkse uitgaven ervoor zorgt dat ze haar inkomsten niet overstijgen.

Het creëren van staatsschuld is productief als:

• De toekomstige opbrengst van de investering moet groter zijn dan de kosten
• De overheid investeert in projecten die de privé sector niet kan doen
  (of minder goed kan doen)
• De totale staatsschuld moet beheersbaar blijven

Een investering die aan deze voorwaarden voldoet is uiteraard het net van snelwegen en spoorwegen. Had de overheid dat aan de markt overgelaten, dan zou er in dun bevolkte gebieden als Groningen of Drente waarschijnlijk geen snelweg liggen of geen trein rijden.

Als je echter even bij deze (compleet logische) voorwaarden stil staat, dan vloeit daaruit automatisch voort dat de staatsschuld van economisch ontwikkelde gebieden als de VS en de Eurozone zéér laag zou moeten zijn.

Uiteraard is het omgekeerde het geval. Staatsschulden zijn zeer hoog. Niet omdat de overheid zwaar investeert, maar omdat ze domweg ieder jaar teveel geld uitgeeft.

Wat te doen in crisistijd?
Grappig en triest tegelijk is dat linkse politici altijd roepen dat je in crisistijd moet investeren. Alleen is hun definitie van investeren krom, want het komt meestal neer op domweg geld uitgeven. Rechtse politici roepen dat je moet bezuinigen, en vergeten hoe belangrijk het is om daadwerkelijk te investeren.

Als overheid moet je uiteraard keihard snijden in de lopende uitgaven, maar moet je tegelijk investeren in zoveel mogelijk projecten die aan de voorwaarden hierboven voldoen.

Het omgekeerde van wat nodig is
De realiteit is dat politici precies het omgekeerde doen van wat nodig is. Er wordt nauwelijks in de uitgaven gesneden, belastingen zijn verhoogd om gaten te dichten, en er wordt niet noemenswaardig geïnvesteerd in lange termijn projecten.

Inmiddels is de staatsschuld in de Eurozone opgelopen tot 94% en in de VS tot dik boven de 100% van het BBP. Niet door investeringen in de toekomst, maar omdat de jaarlijkse overheidsuitgaven veel te hoog zijn.