Het is misschien een rare titel, maar mijn stelling is dat de Zuid-Europeanen een enorme economische en mentale voorsprong hebben op de Noord-Europeanen. Ik las deze week in de Financiële Telegraaf een column van Jaap van Duijn waarin een treffende vergelijking werd gemaakt die ik op basis van mijn persoonlijke ervaringen als inwoner van Italië alleen maar kan bevestigen.
Uiteraard gaat het met slecht met de overheidsfinanciën van alle Europese economieën en daarbij geldt dat het met de Zuid-Europese overheidsfinanciën een stuk slechter gaat dan met de Noord-Europese. Het verschil is alleen dat de invloed van grote begrotingstekorten en een hoge staatsschuld op het persoonlijke leven van de gemiddelde Nederlandse of Belgische burger veel groter is dan op dat van de gemiddelde Italiaan.
Noord-Europese burgers vertrouwen op de instellingen
De Noord-Europese verzorgingsstaat heeft er de afgelopen tientallen jaren toe geleid dat burgers voor hun pensioen veel meer afhankelijk zijn van overheid en pensioenfondsen. Burgers hebben tot 2008 geleerd dat overheid, verzekeraars, pensioenfondsen, centrale bankiers etc. allemaal betrouwbare instellingen zijn. En ondanks alles wat er sindsdien is gebeurd, heeft een groot deel van de Nederlandse en Belgische bevolking daar in principe nog steeds vertrouwen in. Raar.
Italianen zijn veel rijker dan men denkt
De Italiaan daarentegen weet al ongeveer 60 jaar lang dat hij vooral niet op de overheid of andere instellingen moet rekenen. Italianen hebben dus al heel lang geleden geleerd dat ze vooral zichzelf moeten zien te redden en dat ze geen hulp van derden moeten verwachten. Het gebrek aan vertrouwen in de overheid leidt er als eerste toe dat in Italië het zwarte circuit naar schatting 25% van de totale economie bedraagt. Veel mensen die officieel werkloos zijn, zijn dat niet echt omdat ze iets in het zwart doen. Voor mensen die daadwerkelijk werkloos zijn geldt dat de familie te hulp schiet.
Financieel én mentaal beter bestand tegen crisis
Daarnaast geldt dat de gemiddelde Italiaan veel rijker is dan de gemiddelde Noord-Europeaan zou denken. Huizen blijven generaties lang in de familie, terwijl de gemiddelde Italiaan veel minder geld leent dan de gemiddelde Nederlander of Belg. Het gemiddelde Italiaanse gezin had in 2007 een vermogen dat 8,6 keer zo groot is als het gezinsinkomen, terwijl dat bij Nederlanders gemiddeld 4,6 keer zo groot was.
De gemiddelde Italiaan is dan ook veel beter bestand tegen een economische crisis dan de gemiddelde Nederlander of Belg. Ten eerste financieel (zie hierboven) en ten tweede mentaal. Hij wéét dat hij op niemand moet rekenen, behalve op hemzelf en op de mensen in zijn naaste omgeving. Dat leidt ertoe dat de Italiaan zijn financiële leven compleet anders inricht dan de Nederlander of Belg.
Wij kunnen daar nog wat van leren
In Nederland en België kunnen wij daar als burgers nog wat van leren. We weten dat de overheidsfinanciën er slecht voor staan, dat banken en verzekeraars niet te vertrouwen zijn en dat je vooral niet op overheidsinstellingen moet vertrouwen (denk aan woekerpolissen, kredietcrisis, Citibank België, Fortis, Icesave, DSB, etc).
Ik heb voor mezelf al heel lang geleden besloten dat ik voor mijn financiële toekomst en voor mijn pensioen geen enkele euro verwacht of wil verwachten van welke instelling ook. Want welke gegronde reden heb ik om daarop te vertrouwen? Geen enkele. Ik zorg daarom voor mezelf. Dat leidt ook automatisch tot een heel andere, onafhankelijke, actiegerichte manier van denken. Mocht er dan toch ergens een uitkering vandaan komen als ik over 22 jaar de kaap van 65 rondt, dan moet ik op dat moment mijn ongelijk toegeven, maar heb ik wel een dubbele meevaller…
