Schrikbarende staatsschulden en begrotingstekorten (2)

Deze week ontving ik een mail van een lezer die het volgens mij allemaal niet goed meer kon begrijpen. Hij vroeg ons of we niet eens de situatie van de Eurolanden als geheel wilden vergelijken met die van de Verenigde Staten. Waarschijnlijk omdat hij niet begreep dat de Euro zo aan het dalen was, terwijl hij zich meende te herinneren dat de Verenigde Staten er financieel nog veel slechter voor staan. In het artikel van vorige week (klikt u hier om het nog een keer te lezen) schreef ik namelijk alleen over de begrotingstekorten en staatsschulden van de Eurolanden.

Als ik bij de mail van deze lezer goed tussen de regels door heb gelezen, dan heeft hij in principe helemaal gelijk en is het begrijpelijk dat hij er allemaal geen bal meer van begrijpt. Want waarom zoveel ophef over een klein land binnen de EU en over de Euro, terwijl de Eurozone als geheel er veel beter voor staat dan landen als de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk? Hieronder alvast even de cijfers van de Eurozone als geheel én die van de VS.

Met droge ogen…
In de Verenigde Staten heeft de overheid in 2009 ongeveer 1400 miljard meer uitgegeven dan er binnenkwam, ofwel 10% van het BBP. Hierdoor steeg de Amerikaanse staatsschuld naar $11,9 biljoen, ofwel ruim 83% van het BBP. De 16 Eurolanden samen hadden een begrotingstekort van 6,3% van het BBP en de staatsschuld bedraagt 78,7% van het BBP.

Veel betere cijfers dus dan de Verenigde Staten. Dit terwijl de Amerikaanse staatsschuld in 2010 in rap tempo zal oplopen naar 94% van het BBP. Obama presenteerde twee maanden geleden namelijk met droge ogen een budget voor 2010 waarin de federale overheid $3552 miljard zou gaan uitgeven, terwijl er voor slechts $2381 miljard aan inkomsten worden verwacht. Was de Verenigde Staten een EU-land geweest, dan zouden ze dus keurig in één adem met de huidige PIIGS-landen worden genoemd.

Hoe kan het dan dat de Euro zo onder vuur ligt?
En dat niemand het meer lijkt te hebben over de belabberde financiele situatie van de VS? Dat is voor een deel te wijten aan het feit dat de VS nu eenmaal een groot en machtig land is. De rating agencies vinden het blijkbaar geen probleem om de rating van kleinere landen als Griekenland, Portugal en Spanje te verlagen, maar zullen dat voor de VS waarschijnlijk pas doen op het moment dat niemand nog één Amerikaanse staatsobligatie wenst aan te kopen.

Voor een ander deel is de focus op EU-landen en op de Euro vooral ook te wijten aan de enorme besluiteloosheid bij de Europese regeringsleiders en politici. Zouden ze direct op een ferme manier nee hebben gezegd tegen hulp aan Griekenland, dan zou Griekenland nu waarschijnlijk al op weg uit de Euro zijn en zou de Euro er op termijn alleen maar sterker van zijn geworden. Zouden ze anderzijds direct actie hebben ondernomen voor een pakket steunmaatregelen, dan zou de rust op de valutamarkten al lang zijn weergekeerd.

Aandacht straks vanzelf weer op de VS
We hoeven ons over de Verenigde Staten echter geen illusies te maken. De aandacht van de financiele markten en media zal zich straks vanzelf weer richten op het enorme begrotingstekort, de enorme staatsschuld en vooral op hoe het nu al bijna vast staat dat die staatsschuld de komende tien jaar fors zal blijven oplopen.

 

Deel dit artikel per mail of via uw sociale media:

Hoe haal je het in je hoofd?

Afgelopen week presenteerde Barack Obama zijn begroting voor 2010 en 2011. Bij de presentatie vertelde hij dat de Amerikaanse regering vanaf nu op de centen gaat letten, om vervolgens met droge ogen aan te kondigen dat de VS dit jaar een begrotingstekort van $1600 miljard zal hebben. Ofwel, ongeveer 12% van het Bruto Binnenlands Produkt.

Het is trouwens grappig en triest tegelijk dat landen het een “begrotingstekort” noemen en dat ze het uitdrukken als een percentage van het BBP. Door beide zaken te combineren lijkt het allemaal veel minder triest dan het werkelijk is. In Europa bijvoorbeeld is het nu de doelstelling dat het begrotingstekort in 2012 of 2013 weer onder de 3% komt. Alleen al het formuleren van die doelstelling zorgt ervoor dat het onwetende publiek denkt dat alles dan weer in orde is, terwijl ook dán nog steeds veel meer geld wordt uitgegeven dan er in de staatskas binnenkomt.

Geniale oplossingen
Even terug naar Obama. Als we even alle mooie woorden weglaten, dan kondigt hij gewoon aan dat de VS in 2010 naar verwachting in totaal $2200 miljard aan belastinginkomsten zal hebben, en dat ze $3800 miljard zullen gaan uitgeven. Obama zou dus ook kunnen zeggen: “we geven dit jaar 73% meer geld uit dan er binnen komt”. Volgend jaar zal alles nog veel beter zijn, want dan geeft de Amerikaanse overheid slechts 59% meer uit dan er binnenkomt.

Het mooie (en ook gevaarlijke) is bij Obama dat als je naar hem luistert en je kijkt niet kritisch naar de cijfers, hij zo een prachtig verhaal houdt en een zodanig verantwoordelijk gezicht opzet, dat je bijna geneigd bent om hem te vragen of hij ook het financiële beheer over Nederland en België voor zijn rekening zou willen nemen.

Obama begon zijn persverklaring met forse kritiek op Bush, die de afgelopen acht jaar bakken met geld heeft uitgegeven. Ieder normaal denkend mens weet dat als je jarenlang teveel geld spendeert, er maar één oplossing is om het weer recht te trekken. Rigoureus snijden in de kosten en zorgen dat er vanaf vandaag minder geld uitgaat dan er binnenkomt. Dat is bij gewone mensen en gezinnen zo, bij bedrijven en óók bij overheidsfinanciën.
Obama heeft een andere, geniale oplossing. Nog veel méér geld uitgeven.
Hoe haalt zo’n man zoiets in zijn hoofd?

Hoe zit dat eigenlijk in Nederland?
Ik heb ook even de Nederlandse begroting opgezocht. Op prinsjesdag 2007 schatte Wouter Bos dat de Nederlandse staat in 2010 voor ongeveer $244 miljard aan belastinginkomsten zou hebben, en dat er in totaal $239 miljard zou worden uitgegeven.

De crisis kwam ertussen. Twee jaar later, op prinsjesdag 2009 schat Wouter Bos dat de belastinginkomsten in 2010 maar liefst €4 miljard minder zullen zijn. Een normaal mens zou direct denken: “oké, als je dan gewoon de eerder geplande €239 miljard uitgeeft, dan is er niets aan de hand”. De Nederlandse regering heeft “als gevolg van de crisis” besloten dat de overheid haar financiën niet meer op orde hoeft te hebben en geeft dit jaar doodleuk €272 miljard uit.

De politici zeggen: “we hebben door de crisis een jaartje met een begrotingstekort dat 6,3% van het BBP bedraagt”.
Ik zeg: “ze geven 13,3% meer geld uit dan er binnenkomt”.
Klinkt toch heel anders…

 

Deel dit artikel per mail of via uw sociale media: